TỰ NHỦ... 1. Chẳng ai vô can đâu Tôi, bạn và chúng ta đều có thể Ai tự thấy vô can thử đứng về một phía Lời đề nghị trang nghiêm tôi học theo Chúa đã từng lên tiếng
ngày xửa ngày xưa Vô can? Chẳng có ai đâu Chúng ta, bạn và tôi đều thế Đều tay ít nhiều đã xanh màu chàm Đều từng gian lận và giả trá Đều từng nói và nghĩ khác nhau Đều từng a dua từng bon chen từng tranh giành từng gây gổ Đều từng diễn trò cười khóc Đều từng nửa nạc nửa mỡ ngập ngừng Đều từng lảng tránh Đều từng tự nhủ độc thiện kì thân làm sen nơi bùn làm trúc
làm mai làm thông làm cúc Đều từng nhắm mắt làm ngơ Đều từng phông bạt rực rỡ Đều từng ào ạt chém gió hoa mĩ ngôn từ... Đều từng như thế và hình như đang thế Chẳng ai vô can đâu! Chẳng ai... Nào ai? 2. Tôi, bạn và chúng ta có thể Than thân và trách phận Than trời và kêu đất Phàn nàn, ấm ức, xỏ xiên, cạnh khóe, bóng gió và gào lên đổ
lỗi cho tất cả trừ ta Đổ cho tổ tiên ông cha tiểu nông chìm đắm ao tù nước đọng và
tầm nhìn thiển cận Đổ cho ngàn năm nô lệ giặc China Đổ cho trăm năm đô hộ giặc Tây Đổ cho chinh chiến miên man Đổ cho giông bão Đổ cho nắng khô Đổ cho mưa lũ Đổ cho thù trong giặc ngoài Triền miên ngôn từ kêu than lên án kết tội Triền miên ngôn từ đổ tại Rằng quen mất nết đi rồi Giật mình thao thức còn ai? Bẽ bàng chua xót còn ai? Đỏ mặt xấu hổ còn ai? Còn ai? Còn ai? Không có ai? Ai có? Không ai! 3. Tôi, bạn và chúng ta có thể Thuộc lòng thơ ai oán Tản Đà "Dân hăm nhăm triệu ai người lớn? Nước bốn ngàn năm vẫn trẻ con" "Cũng bởi thằng dân ngu quá lợn Cho nên quan lớn nó đè đầu"... Trăm năm trước rồi trăm năm sau Dân trăm triệu có tôi có bạn... Ai trưởng thành? Ai có? Có ai? Ai giật mình? Ai ngủ quên kẻ ăn nhờ ở đậu? Bốn ngàn năm là nơi đất ở Đất có hóa tâm hồn?(•) Hình như vẫn chỉ là đất ở Gốc khế quê hương Ta trèo Ta hái Ta vặt trụi cành thấp cành cao Ta bứng gốc mà không ai giật mình Ôi! Quê hương cây khế bờ ao Đàn đom đóm buồn Đàn cá lặn Sao mờ soi Bơ vơ những bèo Âm âm xa vời câu hát cũ... ----- (•) Ý thơ Chế Lan Viên
BAY LÊN 1. Chim bay lên rồi bay xuống Ong bướm bay lên rồi bay xuống Đom đóm bay lên bay lên bay lên gần đến mặt trời đứt hơi bay
xuống Máy bay các loại bay lên rồi bay xuống Diều giấy bay lên đứt dây loạng choạng bổ nhào không bay
cũng xuống Hồn ma bay lên mệt mỏi bay xuống Rồng bay lên bay lên bay lên luống cuống bay xuống ao tù Lời theo gió bay lên bay lên bay lên toen hoẻn rối mù u u
rơi xuống Lên xuống xuống lên bay bay Chỉ có thơ là cứ bay lên Bay lên bay lên bay lên sương sương điên điên ẩm ương ấm đầu
hâm hấp dở hơn chụt chụt Thơ bay bay ngang ngang cua bò Rất thốn Buồn không nôn 2. Tết Tất là vui Đừng ai ngậm ngùi Xin thôi những già nua nhẵn mặt uể oải ngôn từ mắc mệt Xin thôi những già nua móm mém hào hển nhát gừng buồn như
dây thừng Xin thôi những méo mó hình hài những quý ông quý bà mốc mác
chán như cháo thiu Xin thôi mì gói Xin thôi tịch điền Xin thôi chém lợn đâm trâu Xin thôi bánh chưng siêu khủng Đêm trừ tịch hố hố cười cùng các danh hài chè thiu ngái ngủ Cười nghẹn ngào thút thít đầm đìa nước mắt không rơi! 3. Mèo già hóa cáo Cáo già hóa hồ li tinh Gỗ già...tứ thiết trơ gan cùng tuế nguyệt Gừng già cay lộng óc Gà già thì nấu đông Người giả? Người già? Người già? Thụt vào hang vào đài hóa thân hoàn vũ Người già là cả một nỗi ẩm ương Một nỗi cù chây cù chằng Một nỗi dở hơi như phở như pho Một nỗi nặng nề âm khí Một nỗi buồn vô cảm Một nỗi khốn cùng Có lão già ngộ chữ Toan cất cánh bay thơ thơ bay Lão già uể oải bò Không đỏ! Hình như bò xanh... 4. Tê lê búc vẫn kiên nhẫn kiên trì kiên cường hỏi tôi câu duy
nhất "Bạn đang nghĩ gì?" Tôi trả lời Đang tìm cách khuyến nghị Cộng hòa Cuba trả đũa Hoa Kì Tuyên bố cấm vận và đưa nước này vào danh sách đen tài - trợ
- khủng - bố. Đã trả thì phải siêu đũa.
KHI NÀNG XUẤT HIỆN Khi nàng xuất hiện Mọi định nghĩa về thơ nơi giảng đường đại học hóa thành ngớ
ngẩn Vụn vỡ rụng rơi bấy nát 99 quý ông quý bà gsts bần thần đóng bài giảng Xong Tắt điện Nàng - một định nghĩa về thơ Bằng xương bằng thịt Ngũ quan tha hồ tiếp nhận Định nghĩa xanh và tươi và non Tất cả bỗng ước mơ được thành bò gặm cỏ Non và tươi và xanh như định nghĩa. Khi nàng xuất hiện Những chuẩn mực nam quyền về người nữ bỗng xám mặt và xanh
xao và đổ bệnh Chủ nghĩa nữ quyền bùng cháy cơn hỏa hoạn toàn cầu Cháy như đốt đồng tháng Mười Cháy như thành La mã thời Nero Bạo chúa Chủ nghĩa nam quyền ngơ ngác Bọn đàn ông bần thần 99% đàn ông rớt giá thảm hại 99,99% đàn bà con gái thăng hoa cùng nàng... Khi nàng xuất hiện Tất tật đều bay lên theo chiều thẳng đứng Thẳng đứng cột buồm Thẳng đứng cột cờ Thẳng đứng cọc rào Thẳng đứng... Những nam thần ngơ ngác Những người đàn ông máu lửa thi ca chẹp chẹp Những người đàn ông rũ liệt thêm phần rũ liệt Còng cong xiên xiên ngang ngang rũ rũ Chỉ còn hải phòng đó hiên ngang chỉ biết ngẩng đầu...cùng đà
nẵng rồng sắt ngẩng ngẩng phì phèo lửa Tượng lingga càng là đá trơ trơ... Khi nàng xuất hiện Mùa đông nhộn nhịp cháy rừng
. NÀNG THƠ... 1. Đã từng dịu dàng, yểu điệu Yểu điệu, dịu dàng đã từng Bỗng dưng ai đó kích hoạt Kích hoạt ai đó bỗng dưng. Dịu dàng thay bằng bặm trợn Hùng hổ ngháo ngơ phiêu phiêu Thời của nữ quyền phải thế Cứng ngoắc - yểu điệu mất tiêu. Bay! Bay! Bay! Bay! Bùng nổ Sắt thép, bê tông cũng bay Bay! Bay! Bay! Bay! Tuốt luốt Bún ốc. Nhãn lồng...Ngất ngây. Nàng thơ! Thời nay quằn quại Rung lắc, địa chấn, bọt ngầu Ngôn từ phải như nhồi cọc Tiên phong luôn là dẫn đầu. Thơlắc! Thơ bay! Thơ
lắc... Qua rồi cái thủa chênh chao. Nàng thơ từ nay giác ngộ, Phải là hướng tới tầm cao. Tầm cao? Cố bay sẽ tới! Nào mọc thêm cánh! Mọc thêm... Chưa đủ thì xài gì gì? Ô kê! Nhưng sợ...gây nghiền. 2. Nàng thơ tỉnh nàng thơ say, Sao nàng lại Bay giữa ban ngày? Đôi cánh hình như làm bằng sắt! Nặng lắm nàng ơi! Đứng tây ngây. Muốn bay bay thì giấy phải cánh Như diều tụi trẻ nhỏ thường chơi. Trong veo, vô tư không kiếm tiếng, Khó lắm nàng thơ ởi ời ơi! Hàng mã đương nhiên là phố cổ, Tết nay có vẻ bớt đìu hiu. Nhà nhà bày một món hàng mới, Bộ mã nàng thơ có cánh...diều. Ô kìa nàng! Mắt đỏ như...tiết, Mắt nâu trầm màu đất thân thương. Tay huơ huơ hình như chém gió, Đeo bên người là một chai tương. Bàn chân trần tõe ra chín ngón, (Chín cựa gà mơ mộng hùng vương Chín nhánh sông cửu long chín nhánh Chín bậc cầu thang chín lời thương). 3. Nàng thơ bay tít mù bay tít! Bay tít mù! Mù mịt bay bay! Ôi! Thi quốc! Thi quốc! Thi quốc! Ta cúng nàng mấy cặp bánh...giầy! CỔ TÍCH Tôi lạc vào Văn Miếu Tĩnh lặng vườn cây tĩnh lặng vườn bia đá tĩnh lặng hồ tĩnh lặng
giếng tĩnh lặng lối đi... Khuê Văn các lẻ loi đơn độc Ánh tà huy buồn ánh tà huy héo hắt Rùa đá ù lì cam chịu Những hàng cổ tự mịt mờ thăm thẳm thời gian Tiên thánh tiên hiền cũng ngẩn ngơ buồn thâm cung tịch mịch Tôi cố nói thật to như cố tìm thì hiện tại Tiếng nói tôi như lịm tắt giữa điệp trùng cổ xưa hóa đá, rêu
phong Ánh mặt trời tưởng chừng nhạt bớt khi lọt vô đây Tôi sợ hãi tưởng như hóa đá Lẫn vào cổ tự lạnh Lẫn vào rêu hoen Lẫn vào nhẫn nại ù lì rùa Lẫn vào lạnh lẽo thâm cung tiên hiền tiên thánh Lẫn vào ngày xưa mây khói nhạt nhòa Lẫn vào lãng quên u u âm âm úa héo... Nỗi ai hoài Bà Huyện Thanh Quan nghe chừng đã đủ Đủ buồn đủ sầu đủ thương Rũ bỏ Rũ bỏ Rũ bỏ đi thôi Bừng bừng ngôn từ Xuân Hương nữ sĩ Rùa đá vẫn ù lì Gạch cũ vẫn rêu phong Giếng vẫn phôi pha lờ đờ nước Gác Khuê Văn không còn thấy mặt trời.
GIẬT MÌNH... Bạn hỏi thăm!Ta kêu
vẫn ổn Soi vô gương, giật hết cả mình. Ô! Cái mặt! Cái mặt! Cái mặt, Già sọm sòm! Ngó thấy phát kinh! Tất nhiên chả tiếc thời trai trẻ, Cũng thổ tả thôi! Khác gì đâu! Những hi vọng cứ theo nhau tắt, Tắt luôn cả hờn - giận - oán - sầu! Vô tri như đá! Buồn như nước! Mấy mươi năm toàn những cười trừ. Vô duyên! Ừ vô duyên đến thế/hết nấc, Soát lại hổng có một giấc mơ! Nhòm mặt trong gương, cười khục khục, Trách người? Không! Oán trời? Càng không. "Con nghĩ lại! Đời con thất bát!"(•) Vang câu thơ buồn đến nao lòng! Thất bát ư? Không - hề - thất - bát! Mấy mươi năm sống tấn - trò - đời! Ta tin! Đâu có thua Ban zac Cuộc nhân sinh đủ khóc đủ cười! Bao nhiêu thánh nhân vỡ vỡ vụn Bao nhiêu thần tượng thoắt trần truồng Bao nhiêu mĩ từ thành giẻ rách Bao nhiêu đứa ngọng nổ y uông. Tư tưởng gia! Thoắt thành ngu vãi Văn nhân thi sĩ hóa dở hơi Những ngọn cờ ỉu xìu không gió Bao nhiêu xác tín rụng tơi bời. Thế gian biến ảo! Nghe chóng mặt Mạng người cỏ rác! Đã hóa nhàm Ngày tận thế! Hình như đang đến Đèn cù ơi! Xuôi bắc ngược nam! Bao nhiêu tiểu đế cùng đại đế Cống rãnh chui! Dựa cột! Giảo hình! Tấn trò vua chúa! Bi. Hài. Thảm Thượng đế trên cao. Cười. Lặng thinh. Ồ! Đời ta có đâu nhạt nhẽo? Tấn tuồng đời ta cũng một vai Mặt trong gương - ngó thêm lần nữa Ồ cái mặt! Mặt ta? Mặt ai??? ----- (•) Thơ Tô Thùy Yên
