Thấy Steven vừa
bước vào, ông Ronnie từ xa chạy lại cười toe toét, bắt tay húc ngực:
- Chào buổi
sáng Steven, mày khỏe chứ? Mấy nay tao khôg thấy bà Deborah đi làm.
- Chào Ronnie,
tao khỏe, cảm ơn đã hỏi thăm. Bộ mầy hổng biết gì sao? Con gái bả chết tuần rồi
nên bả nghỉ phép ở nhà.
Trời! Sao vậy?
Tao có nghe gì đâu! Mà sao con gái bả chết vậy? Chẳng có ai nhắn tin cho tao
hay.
- Con Sabina bị
đột qụy, nằm viện Southern cả năm nay rồi, sống bằng ống trợ thở và trợ dưỡng.
Bác sĩ nói hoàn toàn không có khả năng phục hồi vì vậy bà Deborah quyết định
rút ống thở hôm tuần trước. Hôm thứ bảy vừa qua tao có đi nhà quàn viếng tang.
- Vậy mà cũng
không kêu tao.
- Tao tưởng mầy
biết
- Mầy có thấy
ông James đi viếng tang không?
- Tất nhiên,
hình như mầy nghĩ ông James có tình ý với bả phải không?
- Đâu chỉ mình
tao, ông Robin, con Amanda và nhiều người nữa.
- Tao thật sự
không nghĩ vậy! Tao biết rõ, họ chỉ là bạn bè thôi.
- Bạn bè gì mà
tuần nào cũng ghé nhà bả, chở bả đi chợ, đi việc này việc kia, ai đâu dư hơi dữ
vậy.
- Trời! mầy hiểu
lầm rồi, ông James rảnh rỗi và tốt bụng. Bà Deborah cũng cởi mở, vui tánh, hổng
đương gì hết ráo! Tao cam đoan với mầy đó!
- Cả hãng đồn
đại hai người cặp bồ nhau, còn mầy nữa, lúc nào cũng mẹ mẹ con con ngọt xớt.
**
Ông Ronnie năm
mươi bảy tuổi, Mỹ đen nhưng nhỏ con cũng xêm xêm Steven, đã thế mắt lại hơi xếch,
tóc nối và thắt thành cái bím dài giống hệt mấy anh thổ dân da đỏ, lại giống
đuôi sam mấy anh ba Tàu. Ông Ronnie có trách nhiệm giao và nhận hàng đến đi, hổng
biết sao ổng lại nhanh nhạy như những tay thám thính, hễ trong hãng có động tịnh
gì là ổng biết sớm nhất, ai còn ai bị ra đi, ai lên hương, ai xuống chó, phúc lợi
thế nào… Ổng biêt hết ráo và luôn mách cho Steven, dĩ nhiên là lúc nào cũng kèm
theo câu căn vặn:” Im miệng đấy nhé! Tao chỉ cho mày biết thôi đấy!”
**
Bà Deborah làm
chung với Steven mười mấy năm nay. Bả kể tổ tiên bả đã ở thành Ất Lăng này đã
hai trăm năm nay rồi. Hồi bà còn bé, bà nhớ nội và ngoại của bà đi hái bông gòn
ở mấy điền trang quanh vùng Tara, thời ấy đã xóa bỏ chế độ nô lệ nhưng vẫn bị kỳ
thị và khủng bố dữ lắm. Dòng họ của bà có nhiều người bị giết chết mà pháp luật
chẳng làm gì cả, những kẻ giết người cứ nhởn nhơ. Người da đen vẫn bị đối xứ
tàn ác, bị đánh đâp vô cớ và họ chỉ là công dân hạng bét. Bà Deborah cho biết
chồng bà chết lúc bà mới ngoài ba mươi, ấy vậy mà bà không tái giá, ở vậy nuôi
con cho đến tận bấy giờ. Tướng tá bà
ngon lành, chắc nụi chứ không đẫy đà phốp pháp như những người cùng
trang lứa hay những người đàn bà da đen khác. Bà cười rất tươi, nhe mấy cái
răng bịt vàng, mỗi khi bả cười làm Steven nhớ đến mấy ông già Việt ở quê ngày
xưa cũng thích bịt răng vàng. Bà Deborah có cặp mông diêu trông nung núc rất xếch
xy bởi vậy Steven thường ghẹo và khích tướng cho bà lắc mông, phải nói là như
hai quả dưa hấu giật phừng phực làm cho cả bọn cười nghặt nghẽo, cười rũ ra.
Steven gọi bà là má mi. Thằng Bryan cà khịa:
- Deborah, bà có biết thằng Steven nó cà chớn
không? Má mì trong tiếng Việt của tụi nó không phải nghĩa tốt đẹp đâu!
- Vậy chứ
nghĩa là gì?
- Má mì nghĩa
là người đàn bà chăn dắt gái, chủ chứa, bà chủ nhà thổ…
Bà Deborah trợn
mắt:
- What the
hell! What do you say? I don’t care! Tao không cần biết cái nghĩa tiếng Việt của
tụi nó là gì. Tao là người Mỹ, tao chỉ biết tiếng Anh. Thằng Steven là con trai
kết nghĩa của tao thì nó gọi tao là má mi.
Steven ôm chặt
lấy bà Deborah:
- Má mi đừng
có giận chi cho nặng bụng, má mi chứ hổng phải má mì. Thằng Bryan nó lươn lẹo
thêm dấu huyền vào chữ mi đó!
Bà Deborah cười
sảng khoái, ngoắc Bryan lại và giơ nắm đấm:
- Mầy cà chớn
chứ hổng phải Steven cà chớn à nha!
Cả đám cười chảy
nước mắt thắt cả ruột, cứ như thế suốt nhiều năm dài. Steven và mọi người làm
chung, đùa giỡn chẳng khi nào ngớt. Con Sabina chết, bà Deborah còn thằng con
trai William sống ở Boston, lâu lâu mới về thăm bà vào những dịp lễ tết. Đứa
con gái út tên Izia thì sống ở Alabama, nó là dân les. Steven hỏi:
- Giờ con Izia
gần nhất, sao bà với nó không sống chung nhà cho vui vừa tiết kiệm tiền nhà, tiền
điện, nước…
- Không bao giờ,
tao sống đời sống của tao, nó sống cuộc sống của nó.
- Bộ bà và nó
không thương nhau? Không có tình cảm mẹ con?
- Thương chứ
sao không, thương thì thương nhưng ai có đời sống riêng của người đó!
- Bà không sợ
người ta cười chê hay kỳ thị hay sao mà cứ công khai con gái của bà là dân les?
- Tại sao sợ?
Tự nhiên thôi! Chúa tạo ra như thế thì chúa phải có trách nhiệm, phải chấp nhận
những gì chúa ban.
- Lý thuyết là vậy nhưng làm sao ngăn cản người ta kỳ thị?
- Có luật cấm
kỳ thị rồi nhưng ở đời làm sao cấm tâm lý con người ta được! Tuy nhiên con gái
tao như thế nào thì nó vẫn là con gái tao. Con gái tao có là dân les tao vẫn
thương yêu nó, nó vẫn là công dân tốt, nó làm việc, đóng thuế đầy đủ, tuân thủ
pháp luật. Nó có trách nhiệm công dân thì nó phải có quyền lợi công dân như mọi
người. Nó yêu đàn ông hay yêu đàn bà là quyền riêng tư của nó. Nó có làm tình với
ai trong buồng ngủ của nó thì đó là chuyện riêng tư của con người, tại sao phải
kỳ thị? Tao đứng lên tranh đấu vì con gái tao và vì những người như con gái
tao!
- Khi mà bà biết
con Izia là dân les bà có buồn không?
- Không, hoàn
toàn không! Nó vốn sanh ra như thế, nó cũng đâu có lựa chọn. Nó tự chịu trách
nhiệm những gì nó làm cũng như cuộc đời nó.
Bà Deborah chẳng
những không buồn mà có phần còn tự hào đứng trong nhóm gọi là:” Cộng đồng phụ
huynh của con em LGBT”. Bà tham gia diễu hành, phát tờ rơi, hội họp kêu gọi
bình đẳng và tranh đấu cho quyền lợi của những người như thế. Có nhiều lần
Steven trêu:
- Bà cặp
ôngJames phải không? Hai người cũng xứng đôi vừa lứa đấy.
- Steven,
không bao giờ!
-Tại sao?
- Ông James có
vợ, có gia đình của ổng. Tao không muốn làm tổn thương gia đình ổng, vả lại tao
cũng không còn cảm xúc yêu đương gì sất!
- Bà góa chồng
đã lâu, không yêu ông James thì lấy người khác cũng được, ông Kaseem chẳng hạn,
ông ấy ly dị đã lâu và vẫn còn độc thân.
- Không, tao
không cần đàn ông nữa, chồng tao trên thiên đường đang trông chừng và phù hộ
tao. Tao không muốn làm ông ấy buồn. Tao sống độc thân để nuôi con mấy chục năm
nay rồi, không có đàn ông cũng chẳng sao cả, bằng tuổi này rồi lấy chồng làm gì
cho mệt.
Steven chỉ chọc
ghẹo để tạo cớ vui cười nhưng khi nghe bà thật thà tâm sự thì thấy thương và phục
bà quá. Bà không giống như những gì mà người ta thường nghĩ về đàn bà Mỹ da
đen. Bà Deborah cũng như những người Mỹ khác, thường làm nghiêm đứng đắn chứ ít
biết nói chơi, ít biết đùa như dân Mít mình. Bà cứ tưởng Steven nói thật nên bộc
bạch cả nỗi lòng. Thật tình mà nói khó có thể thấy người đàn bà Mỹ da đen nào
như thế .Bà rất giống những bà mẹ Việt, một mình nuôi con, hy sinh cả tuổi
thanh xuân vì con, làm mẹ đơn thân suốt mấy chục năm dài không màng đến đàn
ông, không nghĩ đến hạnh phúc riêng của mình.
Bà Deborah cần
cù, chăm chỉ, nhẫn nại làm việc có lẽ bà là người thâm niên nhất trong hãng
này, đôi khi có những sự việc bất công và vô lý đối với bà. Steven cảm thấy nổi
nóng và giận thay cho bà trong khi đó thì bà lại im lặng chịu đựng, không hề kiện
cáo hay thưa gởi gì. Cái sự âm thầm chấp nhận dường như di truyền từ thời ông
cha của bà. Ngày xưa họ bị đàn áp, bị cai trị tàn bạo nhưng cố gắng cam chịu để
sống còn, sau này thời thế thay đổi họ mới đứng dậy đấu tranh. Cái sự cam chịu
của bà Deborah khiến Steven tức tối bảo bà phải lên văn phòng báo cáo để làm
cho rõ sự việc ấy vậy mà bà chỉ cười trừ và bảo:
- Tao ổn mà!
Mỗi ngày gặp
nhau, bà Deborah đều ôm Steven thật chặt và hỏi han như thể mẹ con ruột rà. Ông
Robin , một tay da trắng làm chung vẫn
thường hay cà khịa:
- Steven, bà
Deborah có phải là sugar mom của mầy?
Steven cười
to:
- No sugar,
Mom only!
Ông Robin vẫn
cà khịa nháy mắt, đá lông nheo, hích cằm hướng về phía bà Deborah làm cho cả
đám mắc dịch cười sặc sụa.
Bà Deborah
cũng như những người Mỹ da đen ở cái hãng này họ rất biết cách hưởng thụ cuộc sống.
Ngày thường đi làm, cuối tuần kéo ra công viên, bãi cỏ để làm BBQ, ăn uống, hát
hò và nhảy múa. Họ rất khác với cư dân gốc mít mình. Dân mình làm bất kể thời
gian, chỉ biết làm và đem tiền bỏ nhà băng, cái cách hưởng của dân mình cũng rất
đơn điệu, chủ yếu đi mall mua sắm thế thôi! Ít khi và ít mấy ai năng nổ hoạt động
hay thích sinh hoạt vì cộng đồng, vì vô vụ lợi, vì những chuyện văn hóa, thể
thao của xã hội.
Có một lần bà
Deborah kể chuyện xưa, bà bảo hồi bà còn nhỏ, thành Ất Lăng này không có nghề
làm móng tay hay tiệm Nails, chẳng biết cái nghề này xuất hiện từ bao giờ. Giờ
này đi đâu cũng thấy tiệm Nails, thậm chí có khu shopping có đến hai tiệm nail,
có quãng đường hai dặm xuất hiện cả chục tiệm Nails. Bà Deborah chưa bao giờ đi
làm móng, thỉnh thoảng có hội họp hay quan hôn tang tế thì bà mới đến tiệm
Nails để sơn móng và chà gót chân. Bà kể với Steven lần cuối bà đến tiệm Luxury
Nails và gặp phải một thanh niên trẻ chà chân cho bà, bà cảm thấy không thoải
mái, trong lòng rất khó xử và thật sự không muốn người thanh niên ấy chà chân
cho bà hay cho bất cứ đàn ông đàn bà nào khác, tuy nhiên bà vẫn cố gắng ngồi
yên để cho anh ta làm. Bà quá tế nhị, không từ chối vì sợ người thanh niên trẻ ấy
buồn lòng. Bà nói với Steven đó chỉ là một
cái nghề như bao nghề khác trên đời (just a business) nhưng anh thanh
niên trẻ như thế đi chà chân cho những người khác làm cho lòng bà cảm thấy
thương hại. Bà má kết nghĩa của Steven tuy không tóc nhưng không bao giờ đội
tóc giả hay nối tóc như những bà Mỹ đen khác, tóc của bà quá mỏng ra tới đâu là
quắn tới đó bám sát da đầu, và cứ mỗi hai tuần là bà nhuộm màu đồng, hoặc màu
vàng pha đỏ… Bà Deborah là người đàn bà Mỹ da đen đặc biệt mà Steven gặp trong
đời vì bà khác với tất cả những người đàn bà Mỹ da đen khác, không chơi tóc và
chơi móng. Bà Deborah nó với Steven:
- Sh...t! Tại
sao làm việc khổ cực vậy mà đem tiền chi hết cho tóc và móng? Trong khi ấy có
bao nhiêu việc khác cần hơn.
Bà Deborah
cũng như những người khác ở đây, tin sâu ở chúa, cái gì cũng do chúa ban cho,
thức ăn cũng thế dù bản thân bỏ công sức ra làm, trước mỗi bữa ăn đều chắp tay
và lâm râm đọc kinh. Tuy là tin ở chúa như vậy nhưng chẳng mấy khi bà Deborah
đi lễ nhà thờ, thậm chí bà còn nói:
- Tin ở đạo chứ
không tin ở người có đạo
Hôm đi nhà
quàn để viếng tang con gái bà, trông bà khác hẳn đi, ngày thường đi làm thì ăn
mặc rất giản dị, ấy vậy mà trong lễ tang ở nhà quàn bà diện váy ngắn, tất da,
giày cao gót, cổ quấn khăn choàng, vẽ mặt, kẽ mắt…. Tất cả những người đàn bà
đi viếng tang cũng đều ăn mặc sang trọng và đẹp đẽ, đeo nữ trang đủ thứ… Steven
đến ôm bà, nói lời chia buồn. Bà cảm ơn rồi nói:
- Như vậy tốt
hơn cho con Sabina, sống đời thực vật rất khổ sở, giờ thì hết khổ rồi, Sabina sẽ
gặp ba của nó ở thiên đàng.
Bà nói đầy vẻ
hy vọng tin tưởng, Steven cũng cầu mong cho cô Sabina gặp ba của cô ta ở thiên
đường. Nói thì nói vậy nhưng tình cảm mẹ con ở thế gian này cũng không sao
thoát được cảnh đau lòng trước cảnh tử biệt sanh ly. Cũng may cái tập quán của
người Mỹ không quá bi lụy và đau đớn như đám tang người Việt. Steven nhìn qua
hàng ghế đầu thấy bà Deborah buồn hắt hiu và mắt hơi ngấn lệ.
Cây bạch lạp
cháy lung linh ở phía trước quan tài, dòng sáp nóng chảy xuống và đọng lại như
những giọt lệ cảm thông nỗi đau chia lìa vĩnh biệt của hai mẹ con bà Deborah.
**
Người chết thì
đã yên mồ mả đẹp, người sống lại tiếp tục đi cày để duy trì cuộc sống này. Sau
một tuần nghỉ, bà Deborah lại vô hãng gặp Steven và mọi người, mới có một tuần
mà ai cũng ôm nhau cười nói mừng như đã xa nhau thật lâu. Công việc vẫn đều đều
trôi qua một cách bình thường nhưng thế gian này vốn vô thường, chẳng có gì tồn
tại hay giữ yên mãi được. Công ty làm ăn phát đạt quá,phải nói là bùng nổ, từ mấy
mươi người phát triển lên gần ngàn người chỉ trong vòng năm năm gần đây. Công
ty mua đất và xây trụ sở khác, to lớn hơn gấp nhiều lần, từ nơi cũ đến nơi mới
cách nhau gần ba mươi dặm. Công ty di chuyển thì bà Deborah cũng phải đi theo.
Bà chuyển từ vùng CampCreek đến CampBellton để tiện việc đi làm. Bà Deborah
không mắc bệnh shopping như nhiều người đàn bà khác, bởi vậy đồ đạc cũng tương
đối ít, chỉ mướn chiếc Uhaul là đủ. Ông James và thằng David giúp bà chuyển mọi
thứ về căn chung cư mới. Phải nói bà Deborah là một trường hợp đặc biệt, không
lái xe, không mua xe, chưa từng có xe từ nhỏ đến giờ. Bà toàn đi xe buýt hoặc
đi chung với người khác, mấy năm nay thằng David chở bà đi làm và bà trả tiền
xăng cho nó. Steven cứ thắc mắc hoài:
- Tại sao má
mi không chịu mua xe? Có xe đi lại tự do, không phải lệ thuộc người khác!
Bà Deborah lý
sự:
- Tao không biết
xe cộ gì hết ráo, từ cha sanh mẹ đẻ đến giờ chưa từng lái xe, mua xe phải chăm
sóc xăng nhớt, bảo hiểm… đủ thứ hết. Tao đi xe buýt vậy mà sướng, chẳng phải lo
gì cả!
Steven giơ hai
tay lên trời chịu thua:
- Oh, my
goodness! Không sao hiểu nổi má mi, tui mà hổng có xe chắc chết mất thôi!
Bà Deborah cười
toe toét nhe hàm răng bịt vàng cà khịa:
- Vì quá nhiều
người như mầy mà thành Ất Lăng này ngày càng kẹt xe nghiêm trọng, ngày nào cũng
kẹt. Quá nhiều người sắm xe riêng chẳng chịu đi xe buýt nên mới ra nông nỗi
này.
Thật thế, ở xứ
này ai cũng đi xe riêng, mỗi người một chiếc. Người khá hơn thì còn sắm xe đi
chơi, xe đi làm khác nhau. Những người giàu thì có vài chiếc thậm chí có cả bộ
sưu tập xe, rồi còn RS, Mobile house… Xe cộ ngày càng nhiều, lượng xe bán ra cứ
tăng vọt theo thời gian trong khi ấy đường xá thì chỉ nhiêu đó, không kẹt xe mới
là lạ. Ất Lăng thành được ( hay bị) xếp vào một trong mười thành phố kẹt xe
kinh khủng của xứ sở Cờ Hoa. Kẹt xe và tìm chỗ đậu xe là cả một vấn đề, ngay cả
sân bay quốc tế Hartsfield – Jackson cũng không đủ chỗ đậu xe cho hành khách.
Trong nội thành giờ các bãi đậu xe người ta cất condo hết ráo rồi. Lượng người
đổ về Ất Lăng thành càng ngày càng nhiều vì ở đây dễ sống, nhiều việc, vật giá
rẻ. Những xa lộ quanh Ất Lăng thành như I.20, I 75-85, 285 ngày nào cũng kẹt,
vài ngày lại xảy ra kẹt nặng. Bởi vậy lái xe trên đường thỉnh thoảng gặp những
miếng decal dán ở các xe ghi:” Atlanta full, stop move in!” “ Do not move to
Atlanta”…
Bà Deborah
không lái xe, không mua xe kể cũng rất đặc biệt, hiếm thấy, vì ở xứ này không
có xe kể như cụt chân. Dân Mít mình qua đây vài tháng là ai cũng mua xe cả. Bà
Deborah sinh ra lớn lên ở đây, sống gần cả đời người mà không có xe thì thật
khó tả được, không phải bà không có tiền, bà có tiền, có tích lũy nhưng vì chịu
mua thế thôi! Điều này khó tưởng được, trong khi ngay cả một số homeless cũng
có xe. Họ sống trong cái xe của họ và di chuyển quanh quanh trong những khu thị
tứ gần. Trên đời này chuyện gì cũng có. Ở xứ sở Cờ Hoa này chuyện gì cũng có thể
xảy ra, chuyện bà Deborah không lái xe, không mua xe là một chuyện có thật và
đã xảy ra như thế!
Thời gian qua
nhanh, mới mà đã vào mùa lễ cuối năm rồi, cũng thời gian này năm trước. Bà
Deborah đưa cho Steven bốn mươi đô la mà không có lý do gì, thường thì tặng quà
vào dịp sinh nhật hay Christmas, new year hay lễ gì đấy, đằng này ngày thường
vì lễ vẫn còn chưa đến và cũng chẳng nói rõ lý do. Steven từ chối và hỏi lý do
thì bà cũng không chịu, cuối cùng đành phải nhận và nói:
- Tui sẽ góp
thêm vào để làm từ thiện nha?
- Mầy làm gì
cũng được!
Thì ra bà
Deborah thấy Steven và nhóm bạn Trái Tim Việt thường làm từ thiện tặng quà, cơm
áo cho người nghèo và có đăng lên Fb nên bà có ý góp bốn mươi đô la. Tự nhiên
Steven liên tưởng đến khái niệm:” Tam luân thể không” trong nhà Phật, nghĩa là:
Không thấy mình làm bố thí, không thấy có vật bố thí, không thấy có người nhận
bố thí, tuy có khập khiễng nhưng Steven có ý so sánh vậy. Bà Deborah đâu biết
gì Phật pháp, càng không biết cái lý thuyết ấy nhưng rõ ràng bà đã làm được việc
ấy. Việc này khác xa với một số người trong chúng ta, khi cúng dường hay bố thí
thường đòi hỏi tên mình phải được khắc vào vật chi đó hay được ghi nhớ, được
nêu danh… Má mi kết nghĩa của Steven quả thật dễ thương làm sao!
Thành Ất Lăng
đang vào mùa lễ cuối năm, đèn mắc hoa giăng rực rỡ khắp nơi, phố phường rộn
ràng tấp nập và đường xá cũng kẹt xe quá chừng luôn. Mùa lễ cuối năm của xứ Cờ
Hoa giống hệt tháng chạp tết của xứ mình. Người người tất bật mua sắm quần áo,
đồ đạc, quà cáp, ngày thường đã shopping rồi, mùa lễ thì lại shopping gấp bội lần.
Cả xã hội náo nhiệt như một tổ ong, lại quần quật túi bụi như một cỗ máy đang
chạy hết công suất. Ai thế nào thì hổng biết, riêng bà Deborah thì hòan toàn vô
sự, ngày thường đi làm, cuối tuần dắt con chó nhỏ puppy ra công viên đi dạo, mặc
cho thiên hạ ngoài kia tất bật rộn ràng.
Tiểu Lục Thần
Phong
(Ất Lăng
thành, 12/22)